علیرضا زاکانی، شهردار تهران، در بیستمین نمایشگاه گل و گیاه از چهار سیاست مدیریت شهری در حوزه فضای سبز رونمایی کرد؛ توسعه فضای سبز، کاشت درختان مثمر، افزایش مصرف گل و گیاه، و مشارکت در صادرات. اما این وعده‌ها تا چه اندازه واقع‌گرایانه و قابل تحقق‌اند؟
شهردار تهران در مراسم افتتاحیه بیستمین نمایشگاه گل و گیاه، با اشاره به اقدامات انجام‌شده و برنامه‌های پیش‌رو، از ۷۲۵۰ هکتار توسعه فضای سبز در حریم شهر طی ۴۴ ماه اخیر خبر داد. به گفته علیرضا زاکانی، این اقدامات در راستای مقابله با آلودگی هوا و بهبود کیفیت زندگی در پایتخت بوده است.
او از هدف‌گذاری برای تبدیل ۱۳ هزار هکتار از پهنه شمال تهران به فضای سبز خبر داد، اما این وعده در حالی مطرح می‌شود که چالش جدی کمبود منابع آبی و فقدان سیستم نگهداری کارآمد، آینده چنین پروژه‌هایی را در هاله‌ای از ابهام قرار می‌دهد.
زاکانی اذعان کرد که فضای سبز در تهران توزیع مناسبی ندارد و باغات در حال تملک و تبدیل به پارک هستند. او همچنین از رویکرد جدید شهرداری در تشویق شهروندان به تبدیل دارایی‌های خود به باغ سخن گفت؛ طرحی که در نگاه اول نوآورانه به نظر می‌رسد، اما همچنان فاقد جزئیات اجرایی و ضمانت‌های حقوقی است.
از دیگر سیاست‌های مطرح‌شده، افزایش سرانه مصرف گل و گیاه و اتصال مستقیم تولیدکنندگان به مصرف‌کنندگان بود. شهردار تهران وعده داد که پارک‌ها می‌توانند به بستری برای عرضه مستقیم گل تبدیل شوند. این در حالی است که نبود زیرساخت‌های فروش و ضعف تبلیغات در بازار گل تهران از مشکلات ساختاری این حوزه است.
سیاست چهارم نیز بر مشارکت در صادرات گل متمرکز بود؛ حوزه‌ای که به گفته علی‌محمد مختاری، مدیرعامل سازمان بوستان‌ها، با وجود ۲۰ میلیون تولیدکننده داخلی و ۸۰۰۰ نوع گیاه، تنها ۱.۸ میلیون دلار صادرات داشته است—رقمی که از توان بالقوه کشور فاصله چشم‌گیری دارد.
مختاری همچنین به صادرات گل‌هایی نظیر لاله که پس از اصلاح در کشورهای همسایه مجدداً به ایران بازگشته‌اند اشاره کرد و آن را نشانه‌ای از ضعف در بسته‌بندی، برندینگ و راهبرد صادراتی دانست.
در کنار این وعده‌ها، شهردار تهران از تولیدکنندگان گل و گیاه خواست تا با شهرداری همکاری بیشتری داشته باشند و حتی پارک‌هایی را در اختیار بگیرند. پیشنهاد واگذاری نگهداری پارک‌ها به تولیدکنندگان، هرچند نوآورانه، اما بدون ضمانت اجرایی مشخص و ارزیابی خطرات حقوقی و اجتماعی آن، محل بحث است.
در همین حال، آمار ارائه‌شده از افزایش سرانه فضای سبز، ساخت ۱۳۰ بوستان جدید و رشد کمربند سبز در اطراف شهر، از سوی برخی کارشناسان با تردید نگریسته می‌شود. آنها معتقدند که توسعه فضای سبز در حریم شهر لزوماً به بهبود زیست‌پذیری مناطق پرجمعیت مرکزی منجر نمی‌شود، به‌ویژه در مناطق جنوبی تهران که همچنان از کمبود فضاهای سبز رنج می‌برند.