در سال‌های اخیر، با گسترش روزافزون کسب‌وکارهای آنلاین، بحث مالیات فروشگاه‌های اینترنتی به یکی از موضوعات مهم در حوزه مالیات مشاغل و اشخاص حقوقی تبدیل شده است. از آنجا که این مدل کسب‌وکار در حال رشد است، درک الزامات مالیاتی آن اهمیت ویژه‌ای دارد. در این مطلب، ابعاد مختلف مالیات فروشگاه‌های آنلاین را بررسی می‌کنیم.
تشکیل پرونده مالیاتی؛ اولین گام رسمی
هر نوع فعالیت اقتصادی، اعم از فیزیکی یا دیجیتال، نیازمند تشکیل پرونده مالیاتی است. بدون داشتن چنین پرونده‌ای، ارائه اطلاعات شغلی و بانکی به سازمان امور مالیاتی ممکن نخواهد بود. در مورد فروشگاه‌های آنلاین نیز اولین قدم، ثبت‌نام در سامانه tax.gov.ir و تشکیل پرونده مالیاتی است که شامل اطلاعات هویتی، نوع فعالیت، حساب‌های بانکی و مشخصات مالکان می‌شود. برای راهنمایی بیشتر می‌توانید به منابعی مانند آموزش ثبت‌نام در سامانه مودیان مراجعه کنید.
آیا فروشگاه‌های آنلاین از مالیات معاف‌اند؟
یکی از رایج‌ترین پرسش‌ها این است که آیا فعالیت در فضای مجازی، فروشگاه‌های اینترنتی را از مالیات معاف می‌کند؟ پاسخ کوتاه این است: خیر.
فروشگاه‌های اینترنتی که بسیاری از آنها در ایران از نرم افزار بازرگانی سپیدار استفاده می کنند ، نیز همچون سایر مشاغل، مشمول قوانین مالیاتی هستند. تفاوت صرفاً در شیوه ارائه خدمات یا فروش کالا است. به عبارت دیگر، فعالیت اقتصادی در بستر دیجیتال، ماهیت کسب‌وکار را از نظر مالیاتی تغییر نمی‌دهد. بنابراین، چه فروشگاه در قالب شرکت (شخص حقوقی) فعالیت کند و چه در قالب فردی (شخص حقیقی)، مکلف به پرداخت مالیات عملکرد خواهد بود.
معافیت مالیاتی؛ به نوع فعالیت بستگی دارد، نه مجازی بودن
این تصور که کسب‌وکارهای اینترنتی به دلیل آنلاین بودن، مشمول معافیت‌های خاص مالیاتی هستند، نادرست است. مشمولیت یا معافیت مالیاتی، به نوع فعالیت درج‌شده در پرونده مالیاتی بستگی دارد، نه به بستر فعالیت. در واقع، اگر حرفه‌ای بر اساس قانون مشمول معافیت باشد، فروش آن به‌صورت اینترنتی یا حضوری تفاوتی در برخورداری از این معافیت ایجاد نمی‌کند.
نرخ و نحوه محاسبه مالیات فروشگاه‌های اینترنتی
اگر فروشگاه به صورت شخص حقوقی ثبت شده باشد:
مطابق ماده ۱۰۵ قانون مالیات‌های مستقیم، نرخ مالیات برای شرکت‌ها برابر با ۲۵٪ درآمد مشمول مالیات است. برای مثال، اگر درآمد مشمول مالیات فروشگاهی در سال ۱۴۰۳، دو میلیارد ریال باشد، مالیات آن معادل پانصد میلیون ریال خواهد بود.
تمام تخفیف‌ها و مشوق‌های مالیاتی موجود برای اشخاص حقوقی فعال در حوزه‌های مشابه نیز به این نوع فروشگاه‌ها تعلق می‌گیرد. مانند تخفیف تبصره ۷ ماده ۱۰۵ که بر اساس افزایش درآمد ابرازی، نرخ مالیاتی کمتری در نظر می‌گیرد.
اگر فروشگاه در قالب شخص حقیقی فعالیت کند:
در این صورت محاسبه مالیات بر اساس ماده ۱۳۱ انجام می‌شود و از معافیت سالانه (ماده ۱۰۱) کاسته شده، مابقی مشمول نرخ‌های پلکانی خواهد شد. معافیت ماده ۱۰۱ برای سال ۱۴۰۳ معادل ۱ میلیارد ریال و برای ۱۴۰۴، دو میلیارد ریال اعلام شده است.
مثلاً اگر فروشگاه اینترنتی در سال ۱۴۰۳، ۴ میلیارد ریال درآمد مشمول داشته باشد، پس از کسر معافیت یک میلیاردی، مبلغ سه میلیارد ریال باقی می‌ماند. این مبلغ در دو پله به شرح زیر مشمول مالیات می‌شود:
۲ میلیارد اول × ۱۵٪ = ۳۰۰ میلیون ریال
۱ میلیارد بعدی × ۲۰٪ = ۲۰۰ میلیون ریال
جمع مالیات: ۵۰۰ میلیون ریال
ضمناً اگر فروشگاه از پایانه فروشگاهی استفاده کند و اطلاعات خریدار و کالا در سامانه مودیان ثبت شود، سقف معافیت تا ۱.۴۴ میلیارد ریال افزایش پیدا می‌کند.
فرآیند رسیدگی مالیاتی
رسیدگی به مالیات فروشگاه‌های اینترنتی، به قالب فعالیت (حقیقی یا حقوقی) بستگی دارد. اشخاص حقوقی ملزم به نگهداری اسناد مالی، ارائه اظهارنامه، و پرداخت مالیات در موعد مقرر هستند.
اما در مورد اشخاص حقیقی، الزام نگهداری اسناد و دفاتر بر اساس گروه شغلی تعیین می‌شود. مثلاً افراد در گروه دوم یا سوم ملزم به ثبت کامل دفاتر نیستند. در برخی شرایط خاص نیز امکان بهره‌مندی از تبصره ماده ۱۰۰ و تعیین مالیات به‌صورت مقطوع وجود دارد، در صورتی که فروش سالانه از سقف مشخصی کمتر باشد.
در نهایت، آنچه میزان مالیات فروشگاه اینترنتی شما را تعیین می‌کند، نوع فعالیت اقتصادی شماست نه شیوه فروش یا آنلاین بودن آن. بنابراین صاحبان فروشگاه‌های آنلاین، چه حقیقی و چه حقوقی، موظف‌اند کلیه تکالیف قانونی مالیاتی خود را در موعد مقرر انجام دهند تا مشمول جریمه نشوند و بتوانند از مشوق‌ها و معافیت‌های قانونی بهره‌مند شوند.