بحران خشکسالی در ایران به سطح بی‌سابقه‌ای رسیده و ۷ استان، از جمله تهران، با کاهش چشمگیر ذخایر آبی مواجه شده‌اند. آمارها نشان می‌دهد میزان بارندگی کشور نسبت به میانگین درازمدت ۴۱ درصد کاهش یافته و برخی استان‌ها مانند هرمزگان و سیستان‌وبلوچستان افتی بیش از ۷۰ درصد را تجربه کرده‌اند. سدهای حیاتی مانند کرج، زاینده‌رود و استقلال میناب با کاهش شدید ذخایر روبه‌رو هستند و احتمال جیره‌بندی آب در تابستان آینده افزایش یافته است.
خشکسالی ۵۷ ساله؛ ذخایر سدها در پایین‌ترین سطح تاریخ
ایران با یکی از شدیدترین دوره‌های خشکسالی در نیم قرن اخیر مواجه شده است. طبق اعلام وزارت نیرو، میزان بارندگی‌ها نسبت به میانگین درازمدت ۴۱ درصد کاهش یافته است و این مسئله باعث افت چشمگیر سطح ذخایر آبی کشور شده است.
بر اساس آمارهای رسمی سد کرج تنها ۶ درصد از ظرفیت خود را پر دارد و وضعیت آن در ۶۳ سال اخیر بی‌سابقه است. میزان ذخیره آب سد کرج نسبت به سال گذشته ۱۸ میلیون مترمکعب کاهش یافته و در مقایسه با میانگین بلندمدت، افت ۹۵ میلیون مترمکعبی داشته است.
ورودی آب سدها در سال آبی جاری ۳۳ درصد کاهش داشته است که می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر تأمین آب شرب و برقابی کشور داشته باشد.
۷ استان با بیشترین کاهش بارندگی
طبق اعلام رییس موسسه تحقیقات آب کشور، استان‌های زیر با بیشترین کاهش بارندگی روبه‌رو بوده‌اند:
- هرمزگان: کاهش ۷۷ درصدی
- سیستان‌وبلوچستان: کاهش ۷۲ درصدی
- کهگیلویه‌وبویراحمد: کاهش ۶۵ درصدی
- خوزستان: کاهش ۶۲ درصدی
- کرمانشاه
- بوشهر
- چهارمحال و بختیاری
این استان‌ها علاوه بر کاهش شدید بارندگی، با افت ذخایر سدها و منابع آب زیرزمینی نیز مواجه‌اند.
تهران در آستانه جیره‌بندی آب
در تهران، که جمعیتی بالغ بر ۱۴ میلیون نفر دارد، سطح ذخایر سدهای تأمین‌کننده آب به شدت کاهش یافته است. سه سد اصلی تهران فقط ۶ درصد ذخیره آب دارند و در صورت ادامه این روند، جیره‌بندی آب در تابستان اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.
محمد جوانبخت، مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران، تأکید کرد: “وضعیت سد کرج در طول تاریخ بهره‌برداری بی‌سابقه است و تهدیدی جدی برای تأمین آب شرب پایتخت محسوب می‌شود.”
اثرات بحران آب بر تولید برق و کشاورزی
کاهش منابع آبی نه‌تنها تأمین آب شرب را تحت تأثیر قرار داده، بلکه باعث کاهش ۱۳ درصدی تولید برق از نیروگاه‌های برقابی شده است. این کاهش تولید، همراه با افزایش مصرف در فصل گرما، می‌تواند قطعی‌های گسترده برق را در تابستان ۱۴۰۴ رقم بزند.
علاوه بر این، بخش کشاورزی نیز با بحران شدیدی روبه‌رو شده است. افت سطح آب‌های زیرزمینی، به‌ویژه در استان‌های کم‌بارش، موجب کاهش تولید محصولات کشاورزی و افزایش قیمت مواد غذایی خواهد شد.
بحران آب در ایران وارد مرحله‌ای بی‌سابقه شده و بدون اقدامات فوری، تابستان ۱۴۰۴ با جیره‌بندی آب و خاموشی‌های گسترده همراه خواهد بود. اصلاح الگوی مصرف و افزایش بهره‌وری منابع آبی، دیگر یک انتخاب نیست، بلکه یک ضرورت برای بقاست.
منبع:
ایرنا
پریا ابراهیمی