قطعی برق و نوسانات دمایی مکرر، یکی از چالش‌های بزرگ برای حفظ کیفیت و سلامت فرآورده‌های منجمد مانند همبرگر کارخانه‌ای، سوسیس و کالباس، ماهی و میگوی یخ‌زده به شمار می‌رود. این محصولات به دلیل ساختار خاص و حساسیت بالا به دما، در برابر تغییرات ناگهانی سرد و گرم شدن آسیب‌پذیرند و بروز چنین نوساناتی، زیان‌های مالی و بهداشتی فراوانی به بار آورد.
در ابتدا باید توجه داشت که فرآورده‌های گوشتی و دریایی منجمد به دمای بسیار پایین و ثابتی نیاز دارند تا خواص طبیعی و کیفیتشان حفظ شود. در حالت ایده‌آل، این محصولات باید در دمای منفی ۱۸ درجه سانتی‌گراد یا پایین‌تر نگهداری شوند.
اما هنگامی که برق قطع می‌شود یا دما به طور مکرر بالا و پایین می‌رود، این شرایط به هم می‌خورد. گرم شدن باعث شروع ذوب یخ موجود در بافت محصول می‌شود و در نتیجه آب آزاد شده، شرایط رشد باکتری‌ها و میکروب‌ها را فراهم می‌کند. پس از بازگشت دوباره به دمای انجماد، این آب دوباره یخ می‌بندد اما ساختار اصلی محصول به دلیل ذوب و انجماد مکرر آسیب می‌بیند.
در این فرآیند، بافت و طعم فرآورده‌ها تغییر می‌کند. سوسیس و کالباس ممکن است حالت نرم و لزج پیدا کنند و ماهی و میگو بعد از انجماد مجدد، بافت خود را از دست بدهند و شکننده یا اسفنجی شوند. این تغییرات باعث کاهش کیفیت ظاهری و طعمی محصولات شده و مشتریان از خرید آنها امتناع می‌کنند. به همین دلیل، فروشندگان متحمل ضرر مالی می‌شوند و مصرف‌کنندگان نیز ممکن است دچار بیماری‌های گوارشی شوند.
از سوی دیگر، فرآورده‌هایی که به دفعات گرم و سرد می‌شوند، بیشتر در معرض فساد میکروبی قرار می‌گیرند. رشد باکتری‌های بیماری‌زا در دمای بین صفر تا پنج درجه سانتی‌گراد به سرعت افزایش می‌یابد و این مسئله سلامت مصرف‌کننده را به خطر می‌اندازد. بنابراین حتی اگر محصول دوباره یخ زده شود، نمی‌توان به سلامت آن اطمینان کامل داشت.
زیان‌های اقتصادی این وضعیت هم بسیار چشمگیر است. فروشگاه‌ها و سوپرمارکت‌ها مجبورند بخش قابل توجهی از موجودی خود را به دلیل کاهش کیفیت کنار بگذارند یا با تخفیف بفروشند که سود آنها را کاهش می‌دهد. همچنین مشتریان ممکن است اعتماد خود را به فروشگاه‌ها از دست بدهند و این موضوع بر فروش کلی اثر منفی می‌گذارد.
برای مقابله با این مشکل، برخی فروشگاه‌ها و عرضه‌کنندگان از روش‌های مختلفی استفاده می‌کنند. نگهداری محصولات در فریزرهای با عایق‌بندی بهتر، استفاده از ژنراتورهای اضطراری، قرار دادن یخ خشک در فریزرها و کاهش دفعات باز و بسته شدن در فریزر از جمله اقداماتی است که می‌تواند به حفظ دمای مطلوب کمک کند. همچنین آموزش فروشندگان در زمینه مدیریت بهتر انبار و موجودی نیز اهمیت زیادی دارد.
در نهایت، استفاده از فناوری‌های نوین مانند یخچال‌های خورشیدی یا سیستم‌های هوشمند کنترل دما می‌تواند به کاهش اثرات قطعی برق کمک کند و از زیان‌های مالی و بهداشتی بکاهد. اهمیت سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های پایدار انرژی و توسعه منابع تجدیدپذیر نیز به‌عنوان راهکاری بلندمدت نباید نادیده گرفته شود.
در مجموع، نوسانات دمایی ناشی از قطعی برق، نه تنها به کیفیت و سلامت فرآورده‌های منجمد آسیب می‌زند، بلکه زیان‌های اقتصادی و اجتماعی قابل توجهی را برای فروشندگان و مصرف‌کنندگان ایجاد می‌کند. توجه به این مسئله و یافتن راهکارهای مناسب، گامی مهم در حفظ سلامت جامعه و رونق کسب‌وکارهاست.
منبع:
هفت صبح
پریا ابراهیمی